معرفی 200 اصطلاحات در صنعت تولید کفش چرم

هنگام خرید کفش چرم ممکن است اصطلاحات متعددی به گوش شما بخورد که درک آن‌ها برای انتخابی آگاهانه ضروری خواهد بود. عبارت‌هایی مانند چرم نباتی، ارتفاع پاشنه و غیره، هر کدام به یکی از ویژگی‌های کلیدی کفش اشاره دارند. به عنوان مثال دانستن تفاوت بین «چرم جیر» که بافت نرم و پرزداری دارد و «چرم گاوی» که دارای استحکام و دوام بالایی است، کمک می‌کند بتوانید کفش متناسب با نیاز و سلیقه خود را انتخاب کنید. آشنایی با اصطلاحات صنعت کفش، چه برای خریداران عادی و چه برای فعالان این حوزه، می‌تواند به انتخابی دقیق‌تر و رضایت‌بخش‌تر منجر شود. برای آشنایی با این اصطلاحات، این مطلب از چرم نفیس را از دست ندهید.

اصطلاحات و واژه‌های مربوط به چرم و دباغی سنتی

برخی از رایج‌ترین اصطلاحات چرم و دباغی شامل موارد زیر می‌شوند:

دباغی (Tanning)

پوست خام حیوانات طی فرآیند دباغی به چرم تبدیل می‌شود. طی این مرحله، مواد گیاهی یا شیمیایی را به چرم اضافه می‌کنند تا نرم و بادوام شود.

چرم نباتی (Vegetable Tanned Leather)

چرمی است که طی فرآیند دباغی گیاهی از عصاره درختانی مانند بلوط یا خرما تهیه می‌شود. این چرم طبیعی و مقاوم بوده و در بسیاری از کفش‌های سنتی و دست‌ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرم هورس (Horsehide Leather)

چرمی است که از پوست اسب به دست آمده و برای تولید کفش‌های مقاوم و بادوام مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرم جیر (Suede Leather)

چرمی است که از لایه زیرین پوست حیوانات به دست می‌آید و سطح نرم و ماتی دارد. این نوع چرم بیشتر در طراحی کفش‌های راحتی و غیررسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرم شرانگ (Sharang Leather)

چرمی است که حاصل نوع خاصی دباغی گیاهی بوده و طرح‌های طبیعی جذابی روی آن ایجاد می‌شود.

اصطلاحات و واژه‌های مربوط به اجزای کفش چرم سنتی

در تولید کفش چرم مردانه، از واژه‌های تخصصی کفش برای نامیدن اجزا استفاده می‌شود. در ادامه تعدادی از این اصطلاحات آورده شده است:

رویه (Upper)

بخش بالایی کفش که پا را می‌پوشاند و می‌تواند از جنس چرم، پارچه یا مواد مصنوعی ساخته شود.

زیره (Sole)

قسمت پایینی کفش که با زمین در تماس است. این بخش از موادی همچون لاستیک، چرم یا پلاستیک ساخته می‌شود و نقش مهمی را در راحتی و دوام کفش ایفا می‌کند.

کفی کفش (Insole)

کفی، لایه‌ای در داخل کفش است که برای راحتی بیشتر، محافظت از پا و پوشاندن درزها مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنس این قسمت از مواد نرم یا فوم بوده و علاوه بر راحتی، قابلیت جذب رطوبت را نیز دارد.

پاشنه (Heel)

یکی دیگر از اصطلاحات صنعت کفش، پاشنه است که در قسمت پشتی کفش قرار گرفته و هدف از طراحی آن، افزایش ارتفاع و تعادل پا می‌باشد. پاشنه‌ها از مواد مختلفی همچون چوب، چرم یا پلاستیک ساخته می‌شوند و اندازه آن‌ها با توجه به نوع کفش متفاوت است.

پنجه (Toe)

قسمت جلویی کفش که انگشتان پا را می‌پوشاند. این قسمت در اشکال مختلف طراحی می‌شود و با توجه به مدل کفش چرم زنانه و مردانه می‌تواند نرم یا سفت باشد.

زبان (Tongue)

قسمتی چرمی یا پارچه‌ای که در امتداد رویه قرار می‌گیرد و بالای پا را می‌پوشاند. زبان معمولا زیر بند قرار می‌گیرد و از فشار بندها روی پا جلوگیری می‌کند.

بندها (Laces)

بندها معمولا از موادی مانند چرم، نخ یا مواد مصنوعی ساخته می‌شوند و برای بستن کفش و ایجاد تناسب بین کفش و پا مورد استفاده قرار می‌گیرند. بندها از نظر طول، ضخامت و رنگ متفاوت هستند.

سوراخ/حلقه (Eyelets)

سوراخ‌ها در قسمت رویه کفش و برای عبور نخ‌ها قرار گرفته‌اند. این سوراخ‌ها معمولا از جنس پلاستیک یا فلز تقویت شده ساخته می‌شوند تا مقاومت بالایی داشته باشند.

قالب (Last)

منظور از قالب همان پایه اصلی طراحی کفش است که شکل و فرم کلی کفش را تعیین می‌کند. جنس قالب چوب یا پلاستیک بوده و شکل آن با توجه به اندازه و نوع کفش متفاوت است.

قدک

به بخش میانی کفش گفته می‌شود که زیره و رویه را به هم وصل می‌کند.

اصطلاحات و واژه‌های مربوط به ابزارهای رایج تولید کفش چرم سنتی

در ادامه برخی از اصطلاحات صنعت کفش مربوط به ابزارهای مورد استفاده آورده شده است:

چاقوی چرم‌بری

چاقویی تیز با تیغه‌ای هلالی شکل است که برای برش دقیق قطعات چرم به کار می‌رود.

سمبه

ابزاری نوک تیز و معمولا فلزی است که برای ایجاد سوراخ در چرم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میخ‌کش

ابزار مخصوصی است که برای بیرون کشیدن میخ از کفش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مشته چرم‌دوزی

قطعه‌ای چرمی یا چوبی است که در کف دست قرار می‌گیرد و سوزن را با فشار بیشتری عبور می‌دهد تا از آسیب دیدن چرم جلوگیری شود.

رنده چرم

ابزاری با تیغه‌های کوچک است که برای نازک کردن و صاف کردن لبه‌های چرم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قلم علامت زن

وسیله‌ای است که برای علامت‌گذاری خطوط برش و دوخت بر روی چرم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تیغه شیار زن

وسیله‌ای است که برای ایجاد شیارهای دقیق و صاف در چرم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اصطلاحات و واژه‌های مربوط به فنون تولید کفش چرم سنتی

برخی از رایج‌ترین اصطلاحات صنعت کفش مربوط به فنون تولید کفش چرم سنتی شامل موارد زیر می‌شوند:

لب بر (لب بر قواره)

برش اولیه‌ای که برای شروع تولید کفش استفاده می‌شود. برش این قسمت باید صاف و تمیز باشد تا بتوان برای مراحل بعدی از آن استفاده کرد.

لب تا (Turned Edges)

منظور از لب تا لبه‌های چرم است که به اندازه حدود 3 میلی‌متر تا می‌شوند تا برای مراحل بعدی دوخت و زیباسازی استفاده شوند. لب تا کردن باعث زیبایی لبه‌ها و استحکام بیشتر کفش می‌شود.

سوارکاری (Sewing Together)

به فرآیند دوختن بخش‌های مختلف کفش به یکدیگر گفته می‌شود. این فرآیند به کمک دوخت‌های دستی و ماشینی انجام شده و استحکام و دوام کفش را به همراه دارد.

بدوزبرگردون (Inside-out Stitching)

این مورد از اصطلاحات صنعت کفش، به این معنا است که ابتدا قطعات مختلف کفش به هم دوخته می‌شوند و سپس به سمت داخلی برمی‌گردند تا دوخت‌های تمیزی ایجاد شود.

چکش‌کاری (Hammering)

از چکش برای فشردن و تثبیت دوخت‌ها و اتصالات استفاده می‌شود. انجام این مرحله یکپارچگی و استحکام در نواحی حساس کفش را به همراه دارد.

گوست ‌دوزی (Ghost Stitching)

در این تکنیک لایه داخلی کفش دوخته می‌شود تا راحتی بیشتری برای پا ایجاد کند.

پنجه ‌دوزی (Toe Stitching)

دوخت دقیق و محکم در قسمت پنجه است که باعث استحکام بیشتر می‌شود. این تکنیک بیشتر برای کفش‌های رسمی کاربرد دارد.

برش دستی

در این فرآیند قطعات مختلف چرم به کمک چاقوهای مخصوص و بدون استفاده از قالب‌های صنعتی برش می‌خورند.

پرداخت لبه دستی (دستی پرداختن)

به معنای نازک کردن و صاف کردن لبه‌های چرم با استفاده از ابزارهای دستی است.

دوخت با دست

به معنای اتصال قطعات مختلف چرم به هم با استفاده از سوزن، نخ و تکنیک‌های خاص دوخت دستی است.

کوک زدن

به معنای ایجاد کوک‌های موقت با دست است تا قطعات قبل از دوخت اصلی کنار هم قرار بگیرند.

آهارزنی دستی

به معنای استفاده از مواد طبیعی برای سفت کردن برخی از قسمت‌های کفش مانند پنجه و محافظ پاشنه است.

رنگرزی سنتی

به معنای استفاده از رنگ‌های طبیعی و استفاده از روش‌های سنتی برای رنگ کردن چرم رویه است.

داغ زنی سنتی

در این فرآیند با استفاده از ابزار داغ روی چرم نقش یا علامت ایجاد می‌شود.

اصطلاحات رایج در تعمیر کفش چرم

برخی از رایج‌ترین واژه‌های تخصصی کفش در زمینه تعمیر شامل موارد زیر می‌شوند:

تعویض زیره (Resoling)

به معنای برداشتن زیره قدیمی و جایگزینی آن با زیره جدید است.

تعویض پاشنه (Reheeling)

به معنای برداشتن پاشنه فرسوده یا آسیب‌دیده و نصب پاشنه جدید است.

تعویض کفی داخلی (Insole Replacement)

برای راحتی بیشتر و بهداشت پا، کفی قدیمی، کثیف یا فرسوده با کفی جدید جایگزین می‌شود.

تعویض آستر (Lining Replacement)

به معنای تعویض آستر داخلی فرسوده یا پاره رویه کفش است.

دوخت پارگی (Stitching Repair)

در این روش درزهای باز شده یا پارگی‌ها با نخ و سوزن به صورت دستی یا با چرخ خیاطی دوخته می‌شود.

چسباندن (Gluing/Cementing)

به معنای استفاده از چسب مخصوص برای اتصال قسمت‌های جدا شده کفش است.

واکس زدن و پولیش (Waxing and Polishing)

منظور از این تکنیک، تمیز کردن و برق انداختن چرم با استفاده از واکس و پولیش‌های مخصوص است.

رفع ترک‌خوردگی (Crack Repair)

در این روش با استفاده از مواد مخصوص پرکننده و نرم‌کننده، ترک‌های سطحی روی چرم ترمیم می‌شوند.

تقویت زیره (Sole Reinforcement)

لایه نازکی از لاستیک یا چرم برای افزایش دوام به زیره اصلی اضافه می‌شود.

پنجه کشی (Toe Stretching)

در این روش قسمت پنجه کفش برای راحتی بیشتر انگشتان کشیده و پهن می‌شود.

سخن پایانی

آشنایی با اصطلاحات صنعت کفش، به ویژه کفش‌های چرمی، این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا بتوانید با اطلاعات دقیق‌تر تصمیم بگیرید و انتخاب بهتری داشته باشید. فرقی نمی‌کند خریداری باشید که به دنبال کفش مناسب و باکیفیت می‌گردد یا تولیدکننده‌ای که به جزئیات فنی و ساختاری کفش اهمیت می‌دهد، این اطلاعات می‌توانند به شما کمک کنند تجربه خرید یا تولید خود را بهبود ببخشید.