چرم طبیعی از دباغی پوست حیوانات مختلف به دست می‌آید که به دلیل طبیعی بودن از انعطاف، دوام و استحکام مناسبی برخوردار است. از چرم طبیعی برای ساخت محصولات متنوعی مانند کفش، کیف، جلد دفتر و کتاب، لباس و لوازم تزئینی منزل استفاده می‌کنند که بسیار پرطرفدار بین عموم مردم در سطح جهانی است. در کشور ایران از گذشته تا به اکنون از چرم طبیعی در چرم دوزی استفاده می‌کنند و به آن سراجی گفته می‌شود. چرم‌ها توجه زیادی را به خود جلب می‌کنند اما پرمصرف‌ترین چرم طبیعی که نه تنها در کشور ایران بلکه در سطح جهانی در صنعت چرم‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد چرم گاو، گوسفند و بز است.
نحوه ی تولید چرم طبیعی
برای تولید چرم از پوست حیواناتی مانند گاو، بز، کروکودیل، گاومیش، گوزن، مار و غیره استفاده می‌کنند. ممکمن است مراحل تهیه چرم از هرنوع پوستی متفاوت باشد اما به صورت کلی این فرایند به شرح زیر هستند.
- انتخاب پوست سالم
پوست انتخابی برای تولید چرم طبیعی باید کاملاً سالم و بدون سوراخ، گزش حیوانات و آسیب باشد. هنگام بررسی پوست حیوانات مختلف در کشتارگاه‌ها، پوستی انتخاب شود که کاملاً مناسب چرم سازی باشد. معمولاً برای حفظ سلامت پوست هنگام انتقال از کشتارگاه به کارخانه یا کارگاه چرم سازی آن‌ها را در یخچال مصنوعی قرار داده یا نمک سود می‌کنند.
- پاکسازی پوست
در مرحله پاکسازی؛ مو، گوشت، پشم، نمک باقی مانده و خاک را از روی پوست تمییز می‌کنند. حیواناتی مانند گاو که پوست ضخیمی دارند هنگام پاکسازی لازم است چندلایه از پوستشان را بلند کنند تا آماده چرم سازی شود.
- دباغی
در این مرحله ساختار پرتئین روی پوست حیوان را جهت بالا بردن دوام پوست تثبیت می‌کنند. در مرحله دباغی طی یک فرایند پیچیده تکه‌های پوست تبدیل به چرم می‌شوند. این روش معمولاً به همان روش سنتی قبل صورت می‌گیرد و تغییر چندانی در گذر سالیان طولانی نداشته است.
در مراحل بعدی یعنی فرزکاری و رنگ رزی، اقدامات پایانی مثل یکدست کردن و رنگ بخشیدن به چرم صورت می‌گیرد تا آماده به کارگیری در صنایع مختلف شود. اسم انواع چرم طبیعی به شرح زیر است.
انواع چرم طبیعی
انواع چرم طبیعی بر چند اساس دسته‌بندی می‌شود که در ادامه به معرفی هریک می‌پردازیم.
چرم گاو یا گوساله
این نوع چرم، چندلایه بوده که دارای استحکام و ضخامت بالایی است. از چرم گاوی برای تولید کمربند، مبلمان، کیف چرم مردانه، کفش، زین اسب و موارد مشابه استفاده می‌شود. به منظور استفاده از این نوع چرم به راحتی می‌توان آن را سوراخ کاری کرد.
چرم بز
تولید شده از پوست بز است که می‌توان آن را در اکثر مناطق یافت کرد. ازآنجایی‌که در این نوع چرم، چربی وجود ندارد، دارای بافتی نرم و مقاوم است که در تولید لباس و پوشاک، دستکش، کیف و جلد کتاب و دفتر به فراوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. چرم بز در بافت خود دانه‌های ریزتری نسبت به چرم گاوی دارد.
چرم گوسفند
چرم گوسفندی دارای بافنی نرم، سبک و یکدست است. به همین دلیل در تولید کت استفاده فراوانی از آن می‌شود. از ویژگی‌های بارز چرم گوسفندی، می‌توان به خنکی آن اشاره کرد که طرفداران بسیاری در تابستان پیدا می‌کند. مقاومت خوبی در برابر آتش داشته و در صورت بروز این اتفاق مانند پارچه شعله ور نمی‌شود.
چرم شترمرغ
چرم شترمراغ دارای بافتی نرم و بسیار لطیف‌تر نسبت به چرم گاو و گوسفند است و از آنجایی که ظاهری برجسته به دلیل فولیکول‌های پر شترمرغ دارد، از جلوه بسیار نابی برخوردار شده است. چرم شترمرغ در صنعت تولید کت، کفش چرم مردانه، کیف و پالتو نقش پررنگ اما گرانی دارد.
چرم شتر
چرم شتر در صنعت تولید معمولاً با چرم گاوی مقایسه می‌شود؛ زیرا شباهت زیادی به این نوع چرم دارد اما دوام و استحکام آن از چرم گاوی بیشتر است. از چرم شتر در تولید کیف و کفش چرم زنانه، کلاه و دستبند استفاده می‌شود. این نوع چرم در ظاهر خود رگه‌هایی دارد که زیبایی آن را دو چندان کرده است.
چرم گاومیش
چرم گاومیش دارای انعطاف پذیری، ضخامت و دوام بالایی است که در رنگ‌های مشکی، قهوه ای تیره و روشن به بازار عرضه می‌شود. از ویژگی‌های بارز آن می‌توان به غیرقابل اشتعال بودن و عدم اثر خوردگی آن اشاره کرد. از این نوع چرم در تولید کیف چرم زنانه، کفش و پوشاک استفاده می‌کنند.
چرم کروکدیل
چرم کروکودیل در دسته چرم‌های درجه یک قرار می‌گیرد. کارایی، دوام و کیفیت آن بالا و قابل قبول بوده که در تولید کیف‌های رودوشی و پوشاک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بافت این نوع چرم رگه‌های ریز و درشتی وجود دارد، همچنین دارای ضخامت بالایی است.
چرم مار
چرم مار بسیار لاکچری و یونیک است که به سختی در بازار یافت می‌شود. این نوع چرم از آنجایی که دارای بافتی لطیف و مقاوم در برابر پارگی است، برای تولید کفش طرفداران بسیاری دارد. طرح و نقش روی آن منحصر به فرد و خیره‌کننده است. همچنین، داری قابلیت شستشو و مقاوم در برابر جذب آلودگی است.
گوزن
چرم گوزن نرم و لطیف است که از نظر دوام با چرم گوسفندی قابل مقایسه است و مقاومت نسبتاً خوبی داشته اما نسبت به چرم گاوی مقاومت کمتری دارد. از چرم گوزن برای ساخت محصولات لوکس، کیف، پوشاک و دستکش استفاده می‌شود.
چرم خرگوش
چرم خرگوش معمولاً کمیاب است که از آن در ساخت اکسسوری استفاده می‌کنند. بافت آن مویی و لطیف است. این نوع چرم در طرح و رنگ متنوعی به بازار عرضه می‌شود. اگر چرم خرگوش اصل باشد دارای لکه‌هایی در بافت خود خواهد بود.
انواع چرم طبیعی از نظر وزن و حجم
چرم طبیعی از نظر وزن و حجم به 4 دسته تقسیم می‌شود. دسته بندی چرم بر اساس پوست استفاده شده و نوع برش و دباغی صورت می‌گیرد که تاثیر بسزایی بر روی وزن و ضخامت آن دارد.
چرم فوق سنگین
چرم فوق سنگین شامل چرم شتر و گاومیش می‌شود و دارای ضخامت بالای 3 میلی متری هستند. اینگونه چرم‌ها به دلیل ضخامت بالایی که دارند از انعطاف کمتری هم برخوردارند. از چرم شتر برای تولید کفش و از چرم گاومیش برای ساخت زیره چرمی استفاده می‌کنند.
چرم سنگین
ضخامت چرم سنگین از 1.4 میلی متر تا 2.5 میلی متر است که شامل چرم شتر و گاو است. از آنجایی که چرم سنگین دارای دوام، استحکام و مقاومت بالایی است، معمولاً در صنعت تولید کیف، کفش و کاپشن‌های چرمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چرم نیمه سبک
چرم شترمرغ، کروکودیل و مار در دسته چرم‌های نیمه سبک قرار می‌گیرد. این نوع چرم بسیار کمیاب و گران‌قیمت است. به همین دلیلی بیشتر در صنعت تولید کالاهای لوکس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چرم سبک
چرم سبک ضخامتی کمتر از 1 میلی متر دارد و اغلب برای آسترکشی و کفی‌های کفش مورد استفاده قرار می‌گیرد. ازچرم سبک می‌توان به چرم بز و گوسفند اشاره کرد که به دلیل بافت بسیار نرم و لطیفی که دارند نسبت به چرم‌های دیگر آسیب پذیرتر هستند.
انواع چرم بر اساس ساخت ظاهری رویه
چرم‌ها در فرایند دباغی به چرم قابل مصرف تقسیم می‌شوند که طی مراحل تولید چرم هرکدام طرح و رنگ خاصی به خود می‌گیرند و بر اساس این تغییر در فرایند چرم سازی از نظر ساخت ظاهری رویه، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. انواع چرم طبیعی براساس شکل ظاهری به شرح زیر است.
چرم ساده (الگانت – خودرنگ)
چرم ساده یا الگانت ار آنجایی که از بالاترین لایه پوست حیوانات ساخته می‌شود، دارای استحکام و دوام خوبی است. چرن الگانت دارای سطح صاف و صیقلی مانندی است، به همین دلیلی در برخورد با اجسام تیز آسیب می‌بینید. از ویژگی‌های چرم ساده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ظاهری نیمه مات دارد
- صاف و بدون طرح است
- قابلیت واکس خوری دارد
چرم ورنی
چرم ورنی از بالاترین لایه پوست حیوانات تولید می‌شود، از دوام و استحکام خوبی برخوردار بوده، این نوع چرم مانند چرم الگانت ساده و بدون طرح است. اگر دستتان را روی چرم ورنی بکشید کاملاً احساس دست کشیدن روی کاغذ روغنی به شما القا می‌شود. از ویژگی‌های چرم ورنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- سطحی براق و آینه مانند دارد
- رویه آن صاف است
- واکس خور است
چرم سافتی
چرم سافتی از چرم الگانت براق‌تر اما از چرم ورنی مات‌تر است. این نوع چرم همانند چرم ورنی و ساده از بالاترین سطح پوستی حیوانات بدست می‌آید. رویه این چرم نسبت به الگانت کمی روغنی‌تر بوده که جهت اثبات آن می
توانید انگشت خود را با ملایمت روی آن فشار دهید تا متوجه شوید نوک انگشت شما روغنی می‌شود. از ویژگی‌های چرم سافتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- قابلیت واکس خوری دارد
- برخورداری از سطحی نیمه براق
- صاف و روغنی است
چرم فلوتر (شرانک)
چرم فلوتر نوعی چرم ساده است که برخلاف آن دارای سطح طرحدار بوده و برجستگی‌های آن حتی با چشم غیر مسلح به راحتی قابل دیدن است. از ویژگی‌های چرم فلوتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ضد چروک
- ضد ترک خوردگی
- واکس خور
- طرح دار
چرم میلینگ
چرم میلینگ با چرم فلوتر قابل قیاس است با این تفاوت که نسبت به فلوتر ریز نقش‌تر و دارای برجستگی‌های کمتری است. از ویژگی‌های چرم میلینگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ضدچروک
- ضد ترک
- برخورداری از ضخامت کم
- انعطاف بالا
- برخورداری از بافتی نرم و لطیف
چرم نوبوک (پتینه)
چرم نوبوک داری ظاهری مات است که آن را بین چرم‌های دیگر متمایز می‌کند. این نوع چرم در دونوع طرح دار و ساده به بازار عرضه می‌شود. اگر بروری سطح آن به آرامی دست بکشید، حس دست کشیدن روی پوست طبیعی به شما القا می‌شود. چرم پتینه به دلیل نوع بافتی که دارد واکس خور نیست.
چرم جیر (هورس)
چرم جیر شباهت زیادی به چرم نوبوک دارد و از لایه دوم پوست حیوان ساخته می‌شود. این نوع چرم دارای پرز بیشتری نسبت به پتینه است و حس چرم جیر مخملی را به شما القا می‌کند. از ویژگی‌های چرم جیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- دارای سطحی مخملی و خواب دار
- رویه مات
- عدم واکس خوری
چرم اشبالت
از انجایی که چرم اشبالت از پایین‌ترین قسمت پوست حیوان ساخته می‌شود، دارای استحکام کمتری است. پرزهای بلندی دارد که باعث متفاوت بودن آن میان دیگر چرم‌ها می‌شود. چرم اشبالت ضخیم و سنگین است. از ویژگی‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- رویه مات
- نرم و انعطاف پذیر
چرم چاپی
چرم‌های چاپی توسط دستگاه چاپ یا پرس تغییر پیدا می‌کنند و طبق سفارش مشتری قابل تغییر است. چرم‌های ساده، اشبالت، نوبوک و مشابه آن قابلیت تغییر و طرح دار شدن را دارند. چاپ این نوع چرم، مشخص و نمایان روی جنس آن است و همچنین به راحتی می‌توان آن را از روی ظاهر تشخیص داد.
چرم کروکو
چرم کورکو مجموعه ای فعال در زمینه عرضه چرم طبیعی است که در سطح جهانی آن را به فروش می‌رساند. کالاهای چرمی کورکو در تنوع بالایی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. از ویژگی‌های مجموعه چرم کورکو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تنواع بالا در انواع چرم طبیعی
- امکان تهیه انواعی از کالاهای چرمی
- تنوع در چرم طرحدار
- عرضه انواع کالای زنانه، مردانه و بچگانه
- سطح بالای کیفی محصولات
- تنوع بالای رنگبندی چرم
جمع بندی
چرم‌ها طیفی بسیار گسترده و وسیع دارند که از انواع چرم طبیعی در ایران می توان به موارد فوق اشاره کرد. چرم‌ها در صنایع گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرند که از نظر قیمت با توجه به سطح کیفی و در محدوده‌های مختلفی قرار می‌گیرند. امروزه همچنان از فرایند دباغی برای ساخت آن‌ها استفاده می شود. شما با شناخت انواع اسم چرم طبیعی و نوع و مشخصات آن می توانید انتخاب مناسبی برای تولید کالایی لوکس و باکیفیت داشته باشد.
چرم نفیس از بهترین نوع چرم طبیعی در ایران با کیفیتی بالا در ساخت محصولات خود استفاده می‌کند که شما می توانید با مراجعه به فروشگاه نفیس انواعی از محصولات جذاب با انواع رنگ چرم طبیعی را خریداری کنید.
